MƏNİ YAMAN KÖVRƏLTDİN, ZƏLİMXAN

Gözəl deyirsən ki, “Bir az gəncliyimiz tezbazar oldu, bir az ağrıları tez verdin Allah”. Sənin gözəl şeirlərinin içindən bu misraları qəzet (“Rezonans”, 13-16 iyun 1998, səh. 10) ümumi başlığa sərrast seçib. Bu gün hamı – cavan da, mənim kimi yaşlılar da, ürəyindən sən deyəni keçirir. Sən millətin ürəyini düz oxumusan. Şair belə olar. Hər kəs ürəyindən keçəni şairin qələmində eynən şeir görəndə o qələm sahibini öz şairi bilir...

ŞAİRİN TANRIYA BƏYANATI

Tanrı insanı yaşatmaq üçün təbiəti, insan Tanrını yaşatmaq üçün dini yaratdı. Təbiətlə dinin izdivacından poeziya doğuldu. Poeziya insanın təbiətə və Tanrıya qovuşmaqdan ötrü kəşf etdiyi yoldur. Bəlkə elə ona görə də tanınmış şair Zəlimxan Yaqub ən sanballı kitabını “Bir əli torpaqda, bir əli haqda” adlandırıb. Bu, əslində poeziyanın obrazı, şairin özünün poetik mövqeyi – şairliyin obrazıdır.

Xalq şairi Zəlimxan Yaqub "Düşüncələrin simfoniyası" ilə oxucuların görüşünə gəlib

Bu kitabda toplananlar ömrüm boyu mütaliə etdiyim, qeydlər götürdüyüm, sevə-sevə həm vərəqlərə, həm də yaddaşıma köçürdüyüm kitablardan gələn, dahilərin, dühaların yaratdığı zəngin və tükənməz söz, fikir xəzinəsindən say-seçmə, ipə-sapa düzülən incilərdir. Bu kitaba o qeydlər, o fikirlər toplanıb ki, zaman-zaman məni düşündürüb, heyrətləndirib, güldürüb, ağladıb, öldürüb, dirildib, mənalı ömür yaşamaq üçün mənə həyatda çox şey verib.

SÖZÜN ZƏLİMXAN ZİRVƏSİ

Sözün Allahdan sonra yarandığını deyənlər yanılmırlar. İlahi bir qüdrətlə yaranan söz Allah boyda hikmətdir, möcüzədir. Bu möcüzə zaman-zaman insanların dadına çatıb, hoyuna yetib. Dar gündə də, gen gündə də insan sözə tapınıb, sözə sığınıb. Bəlkə elə buna görədir ki, şairlər Allaha başqalarından bir köynək daha ya­xındır, – deyirlər. Dünyanın bütün maddi nemətləri ilə təmin olunmuş ən zəngin adam da bəzən bircə kəlmə sözə möhtac olub.

HÖRMƏTLİ ZƏLİMXAN MÜƏLLİM!

Sizin yeni yazdığınız möhtəşəm “Peyğəmbər” poemanızı “Azərbaycan” jurnalının 2009-cu il, 1, 2, 3-cü saylarında çox böyük həvəslə, hər bir hissəsini birnəfəsə oxudum. Bu poema təkcə sizin şəxsi yaradıcılığınız deyil, bütövlükdə çağdaş Azərbaycan poeziyasının uğurudur – desəm səhv olmaz. Bəşəriyyət tarixində minlərlə dahi şəxsiyyətlər olmuşdur. Bunların arasında peyğəmbərlərin adları xüsusi ehtiramla çəkilir.

DAĞLAR VERİB BAŞ-BAŞA

1988-ci ilin son günlərini xatırlayıram. O zaman SSRİ Ali Sovetinin sədri Andrey Qromıko özünün ikicildlik “Памятное” kitabını Kremldən Neftçalaya – atama avtoqrafla hədiyyə göndərmişdi və elə təxminən həmin ərəfələrdə atam SSRİ Xalq Təhsili işçilərinin I Ümumittifaq qurultayında iştirak etmək üçün Moskvaya yola düşmüşdü. Ailədə çoxdan bəri öyrəncəli olduğumuz hadisələrin davamı kimi bu iki hadisə də bizdən ötəri qeyri-adi və gözlənilməz deyildi...

BİR “RUHANİ” HAVASI MƏNİM YASİNİM OLSUN VƏ YAXUD İÇİNDƏ İŞIQ GƏZDİRƏN ADAM

Zəlimxan saza sarılıb oxuyurdu. Bir oydu, bir də mən. Zəlimxan yerdən aralaşıb gedirdi. İlahi bir anıydı. Saz ilə sözün sehri birləşmişdi. İnsan ruhunun gözəlləşdiyi anıydı. Göyü sevib yerin adamı olmaq çətinmiş, qardaş! Mən ədəbiyyat, xüsusilə də poeziya haqqında fikri mütəmadi olaraq dəyişən bir adamam. Bir vaxtlar mən də şeirin Allaha oxunan dua olduğunu düşünürdüm. Bu halda bütün yaradıcılığı Allaha etiraz üstündə köklənən Nəsimi, üsyançı Cavid şair hesab olunmamalıdır.

DOĞRU YOLDA

Gənc şair Zəlimxan Yaqubovun şeirlərini təxminən 1970-ci ildən izləyirəm. Onun «Ədəbiyyat və incəsənət», «Azərbaycan gənc­ləri» qəzetlərində, «Ulduz» və «Azərbaycan» jurnallarında və başqa mətbuat orqanlarında çıxan şeirlərinin, demək olar ki, ək­­səriyyətini oxumuş və yeri gəldikcə, fikirlərimi müəllifə söy­lə­­mişəm. Zəlimxanın şeirləri mözvü cəhətdən müxtəlif və onların bədii həlli baxımından rəngarəngdir.

“...ƏBƏDİ PROMETEY, ƏBƏDİ SƏMƏNDƏR QUŞU...”

Bu gün biz sevimli şairimiz Zəlimxanın evində unudulmaz çağ­lar yaşadıq. Mən vaxtilə bir şeir yazmışdım – «Zəlimxan sa­ra­yında». Onda birinci mərtəbədə yaşayırdı. Qanlı gölün yaxa­sında. İndi bu, artıq qəsr deyil, saray deyil. Ona görə də bunu bir az da qüvvətləndirmək üçün deyək, «Zəlimxan kəhkəşa­nı»ın­da­yıq. Zəlimxan yeganə şairdir ki, Azərbaycanda heç bir təbliğata ehtiyacı yoxdur. İnciməsin Mikayıl, aktyora da ehti­yacı yoxdur.

ZƏLİMXAN MÖCÜZƏSİ

Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının ən görkəmli nümayəndə­lə­rindən olan Zəlimxan Yaqubun yaradıcılığında son zamanlar bö­yük keyfiyyət sıçrayışı baş vermişdir: onun üç poeması da bu sıçrayışdan, bu dönüşdən, bu yüksəlişdən xəbər verir. «Rə­sul Həmzətova məktub», «Açın ürəyimi, həkimlər, açın!», «Sizi qmamıram» poemaları təkcə Zəlimxan Yaqubun deyil, həm də bütövlükdə, Azərbaycan ədəbiyyatının böyük uğuru sayılmalıdır.